ACTUALITEITEN BUISLEIDINGEN EN GEMEENTEN

NIEUWSBRIEF BUISLEIDINGEN EN GEMEENTEN

De kosten van verlegging van kabels en leidingen

Een overeenkomst die een gemeente en een kabel- of leidingexploitant voor onbepaalde tijd zijn aangegaan ter zake van kabels of leidingen in gemeentegrond mag in beginsel door de gemeente worden opgezegd, ook al kent een gemeentelijke verordening met betrekking tot kabels en leidingen in gemeentegrond een minder gunstig regiem voor de vergoeding aan de exploitant van de kosten van verlegging van kabels of leidingen op verzoek van de gemeente, aldus de Hoge Raad in zijn arrest van 28 oktober 2011 (LJN: BQ9854, De Ronde Venen/Stedin). De Hoge Raad laat de deur echter op een kier(tje) voor een ander oordeel, indien geen redelijke opzegtermijn in acht is genomen of indien met het minder gunstige vergoedingenregiem geen rekening kon en kan worden gehouden.

In Nederlandse gemeentegrond liggen ettelijke duizenden kilometers elektriciteitskabels en gasleidingen. Van oudsher vormen privaatrechtelijke overeenkomsten voor onbepaalde tijd tussen de kabel- of leidingexploitant en de gemeente daarvoor de basis. Dikwijls is de exploitant op grond van dergelijke overeenkomsten aan de gemeente geen vergoeding verschuldigd voor de aanwezigheid van deze kabels of leidingen, terwijl de kosten van verlegging, indien die plaats heeft op verzoek van de gemeente, zo niet geheel dan toch veelal voor een groot gedeelte voor rekening van de gemeente komen. De achtergrond hiervan is dat de gas- en elektriciteitsbedrijven tot de liberalisering van de energiemarkt in eigendom waren bij gemeenten en andere overheden.

De gemeente De Ronde Venen achtte het in het licht van de liberalisering van de energiemarkt niet meer passen om de voormalige nutsbedrijven, inmiddels nauwelijks nog in overheidshanden, te bevoordelen boven nieuwe commerciële spelers op de markt die het oude voorrecht - gehele of gedeeltelijke vrijwaring van verleggingskosten ingeval de kabels of leidingen worden verlegd op verzoek van de gemeente - niet hebben. Zij vond daarbij inspiratie in de telecomwetgeving, waarin het uitgangspunt geldt: “liggen om niet, is verleggen om niet”. In het licht van dat uitgangspunt heeft de raad van De Ronde Venen in 2006 een verordening vastgesteld, die bepaalt dat de kosten van een noodzakelijke verplaatsing van kabels en leidingen niet voor rekening van de gemeente, maar voor de eigenaar zijn. De verordening en de daarop gebaseerde beleidsregels kennen daarop slechts een uitzondering als de kabels en leidingen minder dan 15 jaar in de gemeentegrond liggen. In dat geval bestaat aanspraak op nadeelcompensatie. Enkele maanden voor de vaststelling van de verordening had de gemeente enkele in het verleden tussen een nutsbedrijf en haar voor onbepaalde tijd gesloten privaatrechtelijke overeenkomst opgezegd met de mededeling dat daarvoor een publiekrechtelijke verordening in de plaats zou komen waarin de voorwaarden voor aanleg, instandhouding en opruiming zouden worden opgenomen.

Het (inmiddels geprivatiseerde) nutsbedrijf in kwestie kon zich met de opzegging niet verenigen en uiteindelijk belandde de zaak bij de Hoge Raad. Die wees er op dat indien de wet of overeenkomst niet voorzien in een regeling voor opzegging, een overeenkomst voor onbepaalde tijd in beginsel opzegbaar is, doch dat de eisen van redelijkheid en billijkheid in verband met de aard en inhoud van de overeenkomst en de omstandigheden van het geval kunnen meebrengen dat opzegging slechts mogelijk is indien een zwaarwegende grond voor opzegging bestaat, of dat een bepaalde opzegtermijn in acht moet worden genomen dan wel dat opzegging gepaard moet gaan met een aanbod tot betaling van schadevergoeding. De Hoge Raad oordeelde dat de omstandigheid dat het vergoedingsregiem ingeval van verlegging op verzoek van de gemeente onder de publiekrechtelijke verordening minder gunstig is, dan onder de in het verleden voor onbepaalde tijd gesloten overeenkomst, niet met zich brengt dat de gemeente voor de opzegging van die overeenkomst een zwaarwegende grond diende te hebben. Omdat de exploitant niet had onderbouwd dat en waarom een langere opzegtermijn in acht had moeten worden genomen, noch had aangevoerd dat bepaalde investeringen waren gedaan die nog moesten worden terugverdiend of dat in de bedrijfsvoering geen rekening was gehouden en kon worden gehouden met eventuele omvangrijke kosten van verlegging in de toekomst, had de gemeente ook geen langere opzegtermijn in acht hoeven nemen of de opzegging gepaard moeten laten gaan met een aanbod tot schadevergoeding. (HR 28 oktober 2011, LJN: BQ9854, De Ronde Venen/Stedin).

Voornemen Structuurvisie Ondergrond ter visie

De ministeries van Infrastructuur en Milieu en Economische zaken, Landbouw en Innovatie, zijn thans werkzaam aan het opstellen van de Structuurvisie Ondergrond. Deze structuurvisie heeft betrekking op het gebruik van de ondergrond, zoals mijnbouw, CO² en gasopslag, alsmede bouwactiviteiten in de ondergrond. De structuurvisie kan ook gevolgen hebben voor kabels- en leidingen, die immers eveneens in de ondergrond zijn gelegen.

Vooruitlopend op de tervisielegging van de structuurvisie, kunnen nu reeds zienswijzen naar voren gebracht naar aanleiding van het voornemen om de Structuurvisie Ondergrond op te stellen. De termijn daarvoor loopt van 16 maart tot en met 12 april 2012. Zie voor meer informatie: http://www.centrumpp.nl
 

Neemt u voor meer informatie over kabels en leidingen contact op met Jacques Sluysmans of Jaap-Jan van der Gouw

Javastraat 22 | 2585 AN Den Haag
Postbus 85615 | 2508 CH Den Haag

T: +31 70 3131050 | F: +31 70 3131060
E: info@feltz.nl | W: www.feltz.nl